بررسی موانع سیاسی گذار به مردم‌سالاری در بحرین

موج اول گذار به دمکراسی در بحرین سال 1995 آغاز و در سال 1999 منجر به مجموعه‌ای از اصلاحات از بالا شد. اما کندی و نیز عدم پیشرفت جدی در تحقق اصلاحات از‌یکسو و تحولاتی که از تونس آغاز شد از‌سوی‌دیگر باعث شکل‌گیری موج دوم اعتراضات علیه حکومت در سال 2011 شد. محور اصلی این اعتراضات جریان الوفاق به نمایندگی از شیعیان این کشور بود که خواستار اجرای مفاد منشور ملی 1999 و انجام اصلاحات دمکراتیک بود. بی‌ثباتی سیاسی ناشی از اعتراضات موج دوم نه تنها به تقویت روند گذار به دمکراسی منجر نشد بلکه وجود موانع سیاسی در دو سطح داخلی و خارجی باعث ناکامی و در نتیجه توقف فرایند نوسازی سیاسی گردید. مقاله حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی موانع سیاسی روند گذار به دمکراسی در بحرین پرداخته است. دو عامل انسجام نخبگان حاکم و عدم انسجام مخالفان در سطح داخلی و نقش عربستان و آمریکا در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی از‌جمله عواملی هستند که در ناکامی روند گذار به مردم‌سالاری در بحرین مؤثر بوده‌اند. البته بایستی توجه داشت که میزان تأثیر هرکدام از این عوامل به‌ویژه در سطح داخلی یکسان نیست.